Nội dung bài học
So sánh Tản văn và Tùy bút
| Tiêu chí | Tản văn | Tùy bút |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Một thể loại văn xuôi tự do, không theo bố cục chặt chẽ, chủ yếu thể hiện cảm xúc, suy nghĩ cá nhân về cuộc sống, con người, thiên nhiên. | Một thể loại văn xuôi giàu chất trữ tình, ghi lại những trải nghiệm thực tế của tác giả nhưng không đi sâu vào cốt truyện, mà nghiêng về cảm xúc và suy tưởng. |
| Tính chất | Tự do, không gò bó về hình thức, có thể thiên về biểu cảm, suy tưởng hoặc triết lý nhẹ nhàng. | Cũng mang tính tự do nhưng thường có mạch cảm xúc liền mạch, gắn với những sự việc, cảnh vật cụ thể mà tác giả trải nghiệm. |
| Mức độ hư cấu | Có thể có yếu tố hư cấu, tưởng tượng, không nhất thiết phải gắn với một sự kiện thực tế. | Hạn chế hư cấu, chủ yếu dựa vào những trải nghiệm thực tế của tác giả. |
| Cách triển khai | Có thể bàn về bất kỳ chủ đề nào mà không cần xuất phát từ một sự kiện cụ thể. | Thường xuất phát từ một hình ảnh, sự kiện, câu chuyện có thật để từ đó mở rộng suy ngẫm. |
| Ví dụ tác phẩm | – “Hà Nội băm sáu phố phường” (Thạch Lam) – “Mùa thu của tôi” (Vũ Bằng) | – “Một thứ quà của lúa non: Cốm” (Thạch Lam) – “Sông Đà” (Nguyễn Tuân) |
📌 Ví dụ so sánh thực tế:
- “Hà Nội băm sáu phố phường” của Thạch Lam là một tập tản văn vì nó không tập trung vào một sự kiện cụ thể mà chỉ là những cảm xúc, hoài niệm về phố cổ Hà Nội.
- “Sông Đà” của Nguyễn Tuân là một tùy bút vì tác giả xuất phát từ chuyến đi thực tế, mô tả dòng sông Đà vừa hung bạo vừa trữ tình, rồi từ đó bộc lộ suy tư về thiên nhiên và con người Tây Bắc.
💡 Tóm lại:
- Tản văn mang tính tự do hơn, không nhất thiết gắn với một sự kiện cụ thể.
- Tùy bút gắn với trải nghiệm thực tế, có mạch cảm xúc rõ ràng hơn.