1. Tùy bút là gì?

Tùy bút là một thể loại văn xuôi mang đậm dấu ấn chủ quan của tác giả, trong đó người viết tự do bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ của mình về những sự việc, con người, cảnh vật trong cuộc sống. Đặc điểm nổi bật của tùy bút là sự phóng khoáng, không bị ràng buộc bởi kết cấu chặt chẽ như truyện hay ký sự.

📌 Ví dụ:

• “Hà Nội băm sáu phố phường” (Thạch Lam) – tác giả ghi chép về những con phố, quán hàng, con người Hà Nội với cảm xúc nhẹ nhàng, hoài niệm.
• “Sông Đà” (Nguyễn Tuân) – vừa miêu tả thiên nhiên Tây Bắc, vừa bộc lộ phong cách tài hoa, uyên bác của tác giả.

2. Tùy bút có nguồn gốc từ đâu?

Tùy bút có nguồn gốc từ văn học phương Đông và phương Tây.

• Ở phương Đông, thể loại này xuất hiện trong văn học Trung Quốc từ thời cổ đại, với những tác phẩm ghi chép cảm xúc về thiên nhiên, con người, cuộc sống.
• Ở phương Tây, tùy bút phát triển từ thời Phục hưng, điển hình là tác phẩm “Những bài luận” (Essais) của Montaigne (thế kỷ XVI), một tập hợp các bài viết có tính chất suy tưởng, ghi chép tự do.

Ở Việt Nam, tùy bút phát triển mạnh trong giai đoạn hiện đại (thế kỷ XX) với các nhà văn nổi tiếng như Nguyễn Tuân, Thạch Lam, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Băng Sơn…

📌 Ví dụ:

• Nguyễn Tuân: Tác phẩm tùy bút của ông mang đậm phong cách tài hoa, uyên bác, giàu hình ảnh và cảm xúc.
• Hoàng Phủ Ngọc Tường: Nổi bật với tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”, kết hợp chất trữ tình và chiều sâu suy tư về lịch sử, văn hóa.

3. Tùy bút mang nội dung gì?

Tùy bút không có giới hạn nội dung cố định, mà thường phản ánh:

• Thiên nhiên, phong cảnh: Miêu tả cảnh sắc thiên nhiên kết hợp với cảm xúc của tác giả.

  📌 Ví dụ: “Người lái đò Sông Đà” (Nguyễn Tuân) – vẻ đẹp dữ dội và thơ mộng của sông Đà.

• Con người, xã hội: Viết về những con người, vùng đất, sự kiện mà tác giả gặp gỡ và cảm nhận.

  📌 Ví dụ: “Hà Nội băm sáu phố phường” (Thạch Lam) – bức tranh cuộc sống Hà Nội xưa.

• Tự sự, triết lý, suy tưởng: Lồng ghép những suy tư về cuộc đời, xã hội, văn hóa, nghệ thuật.

  📌 Ví dụ: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” (Hoàng Phủ Ngọc Tường) – dòng sông Hương như một nhân chứng lịch sử và biểu tượng văn hóa xứ Huế.

Tóm lại, tùy bút là thể loại văn học mang đậm phong cách cá nhân, giúp người đọc không chỉ thấy được vẻ đẹp của cảnh vật, con người mà còn hiểu hơn về tâm tư, tình cảm của tác giả.